Thời báo Tài chính - Chuyện văn hóa thời hội nhập
12/02/2019
Kinh tế và văn hoá là hai lĩnh vực rất quan trọng. Một nhà thơ của chúng tôi từng viết: “Mẹ nuôi cái lẽ ở đời – sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn”...
PV: Chào nhà thơ, nhà báo Trần Đăng Khoa! Rất vui được trò chuyện cùng ông nhân dịp đón Tết “Con Lợn” này. Ông nghĩ thế nào khi chúng tôi lại muốn “khảo chuyện” ông về “văn hóa thời hội nhập”?
Nhà thơ Trần Đăng Khoa: Tôi đánh giá rất cao các bạn, khi quan tâm đến lĩnh vực văn hóa ở thời hội nhập này. Kinh tế và văn hoá là hai lĩnh vực rất quan trọng. Một nhà thơ của chúng tôi từng viết: “Mẹ nuôi cái lẽ ở đời – sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn”. Và như thế, đứa trẻ lớn lên nhờ hai phần sữa: vật chất và tinh thần. Đó là đôi cánh để cho chúng ta bay. Thiếu một trong hai thứ, con người đều không thể lớn lên được.
Nhà thơ, nhà báo Trần Đăng Khoa
Tất nhiên, nếu thiếu sữa, thiếu vật chất, đứa trẻ còi cọc, ta dễ nhận ra ngay bằng mắt thường. Nhưng thiếu tiếng hát, thiếu cái tinh thần, là cái phần văn hóa ấy, thì không dễ mà nhận ra được đâu. Què quặt tâm hồn thì thấy làm sao? Vì nó đâu có hiện hình. Nhưng khi nó đã hiện hình mà ta thấy được thì nó đã thành những kẻ “máu lạnh” có thể gây ra những hành vi ghê rợn…
PV: Văn hoá ở thời nào cũng quan trọng, nhất là thời hội nhập…?
Nhà thơ Trần Đăng Khoa: Đúng vậy. Nếu cứ đóng cửa, cứ kín cổng cao tường biến mình thành ốc đảo thì chẳng bàn làm gì. Nhưng mở cửa ra với thế giới thì lại phải quan tâm đến bản sắc văn hoá. Làm sao hội nhập với thế giới mà vẫn phải giữ được mình, làm cho mình vững mạnh hơn, phong phú hơn. Hòa nhập mà không hoà tan - cái này quan trọng lắm. Trên thế giới, nhất là các nước lân cận, người ta làm rất tốt điều này. Như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, ngay cả Lào, Campuchia hay Đài Loan chẳng hạn, chỉ cất lên một giai điệu nhạc là nhận ngay ra họ rồi. Ngay cả kiến trúc cũng rất rõ, rồi kinh tế, xã hội cũng vậy, đơn cử cùng là thuộc đất nước Trung Quốc, nhưng Đài Loan với Đại Lục cũng rất khác nhau. Không phải mô hình xã hội mà kiến trúc nhà cửa cũng khác biệt. Còn ta thì thật lộn nhộn…
Chúng ta phát triển về kinh tế thì rất đáng mừng. Đời sống của người dân được cải thiện là điều không thể phủ nhận. Nhiều người đang giàu lên. Nhưng văn hoá lại đang có vấn đề. Ngay cái thành trì vững chắc của chúng ta là các làng quê cũng đáng báo động.
PV: Đúng là làng quê đang có vấn đề, nếu nhìn ở góc độ văn hoá…, thưa ông?
Nhà thơ Trần Đăng Khoa: Không phải chỉ có làng quê đâu! Đến ngay cả những nơi tôn nghiêm như chùa chiền, miếu mạo cũng vậy. Tôi xin đơn cử có những ngôi chùa rất to, quần thể chùa lớn, xây dựng rất hoành tráng, nhưng chẳng có gì là bản sắc Việt Nam. Nó cứ như một ngôi chùa ở vùng Quảng Đông - Trung Quốc vậy. Đây lại là nơi chúng ta đón nhiều khách quốc tế, nhất là những ngày lễ hội Phật Đản. Rồi một số lĩnh vực khác cũng vậy!
PV: Còn câu chuyện về kinh tế, ông có lạc quan về kinh tế của chúng ta…?
Nhà thơ Trần Đăng Khoa: Lạc quan thì chưa hẳn đâu. Đời sống kinh tế, xã hội của chúng ta quả đã được cải thiện từng bước rất quan trọng. Nhưng vẫn bấp bênh lắm. Chúng ta có nhiều người giàu, nhưng vẫn không nhiều những người giàu vững chắc, giàu bằng trí tuệ của mình. Một số người giàu nhờ móc ngoặc với những quan chức biến chất, thành những lợi ích nhóm rồi tham nhũng, ăn chia, đặc biệt ở lĩnh vực bất động sản. Vụ Thủ Thiêm, hay những vụ án động trời vừa đưa ra ánh sáng năm qua chẳng hạn.
Tuy nhiên, cũng có những nhà kinh doanh làm giàu được bằng trí tuệ của mình, như Anh hùng lực lượng vũ trang Phan Văn Quý mà tôi biết. Làm kinh tế đâu có dễ! Không phải ngẫu nhiên người ta gọi “thương trường là chiến trường”, rất dữ dội và khốc liệt. Bởi ở đó có “ta”, có “địch”, phải tìm mọi cách tiêu diệt địch để giành lấy sự sống. Đó là sự đối kháng quyết liệt với kẻ thù không đội trời chung. Nhưng với Phan Văn Quý, “thương trường là chiến trường” không có kẻ thù. Nếu có cái gọi là kẻ thù, thì chỉ là kẻ thù ảo, đó là cái đói, cái nghèo, hay sự dốt nát, lạc hậu, trì trệ, đi ngược lại tiến trình văn minh của cả loài người, còn lại đều là đồng đội. Đối tác là đồng đội. Đối với người lính, đồng đội thiêng liêng lắm. Nói như nhà thơ Chính Hữu:
Năm mươi sáu ngày đêm bom gầm, pháo dội
Ta mới hiểu thế nào là đồng đội
Đồng đội ta
Là hớp nước uống chung
Miếng cơm sẻ nửa
Là chia nhau một sớm nắng, một chiều mưa
Chia khắp anh em một mẩu tin nhà
Chia nhau đứng trong chiến hào chật hẹp
Chia nhau nụ cười
Chia nhau cái chết…
.jpg)
Ông Phan Văn Quý, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thái Bình Dương, AHLLVTND, Đại biểu Quốc hội khóa XIII
Vậy đó. Với đồng đội, thì đến cả cái chết cũng chung nhau. Và như thế, dù ở địa danh nào, ở thời điểm nào, dù người lính hi sinh ở Điện Biên năm 1954, ở cửa ngõ Sài Gòn năm 1975, hay ở Lạng Sơn năm 1979, ở Biển Đông, Trường Sa năm 1988 thì họ cũng vẫn chung nhau một ngày giỗ, đó là ngày 27 tháng 7.
Nhưng với Phan Văn Quý, ở chiến trường đặc biệt này, không có cái chết mà chỉ có sự sống. Đồng đội ôm lấy nhau mà sống. Không phải tôi ăn cơm, anh ăn cháo, mà tất cả đều ăn cơm, rồi tiến tới những bữa “đại tiệc”. Làm sao để tất cả đều thành công. Không phải tôi thành công thì anh cứ phải thất bại. Nếu người khác phải thất bại thì thành công của mình đâu có trọn vẹn.
Không có hạnh phúc nào đáng gọi là hạnh phúc khi nó lại được xây đắp trên nỗi đau khổ của kẻ khác. Chúng ta cũng có không ít những doanh nhân như Phan Văn Quý. Cái gì giúp họ đứng vững và giữ được bản sắc của mình - chính là văn hóa đấy. Văn hóa doanh nhân ở thời hội nhập.
PV: Cảm ơn nhà thơ, nhà báo Trần Đăng Khoa!
Tin mới nhất
• Báo QĐND: Một số hình ảnh đáng nhớ tại Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 (03/09/2025)
• Báo QĐND: Tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba (03/09/2025)
• Báo Nghệ An: Đoàn các thế hệ đại biểu Quốc hội Nghệ An dự Chương trình gặp mặt do Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì (28/08/2025)
• Báo Phú Thọ: Bí thư Tỉnh ủy Đặng Xuân Phong tới thăm dự án Cáp treo Hương Bình và làm việc với xã Lạc Thủy (25/08/2025)
• Báo SGGP: Tổng Bí thư Tô Lâm gặp mặt đại biểu lão thành cách mạng, Mẹ Việt Nam anh hùng, tướng lĩnh quân đội (01/08/2025)
Tin cũ hơn